Bir çocuğun olumsuz bir davranış sergilemesinin sebeplerinden biri de çocuğun elde etmek istediği bir şeylerin olması, yani bu davranışı sayesinde ulaşmak istediği bir amacın olması yatar.
Çocuk anne-babası ve etrafındaki yetişkinler tarafından ilgi görmüyorsa ya da ilgi görmediğini düşünüyorsa olumsuz davranışlar göstererek ilgi çekmeyi amaçlıyor olabilir. Eğer çocuk olumsuz davranış sergilediğinde anne-babada öfke duyguları uyanıyorsa, çocuk ilgi çekmek istiyor demektir.
Anne-baba çocuğun olumsuz davranışıyla baş etmesine ancak öfkelenmek yerine çocukla iletişimde kalarak, onunla ilgilendiğini hissettirterek yardımcı olabilir. Bu durumda sorulabilecek en güzel soru “benden ne yapmamı istiyorsun” sorusudur.
Çocuğun bir başka amacı da kendisine kurallar koyan, emir veren, yani üzerinde güç kullanan kişiye karşı gelerek, istediğini yapmak olabilir. Çocuk böyle yaparak gücün kendisinde kalmasını ister. Anne-baba çocuğun bu tepkisine daha fazla güç kullanarak yani yetkiyi kendilerinde tutmak adına daha fazla baskı yapmak yolunu seçerse çocuk güç kullanmanın kıymetli bir şey olduğunu düşünür ve etrafındaki kişilere bunu uygulamaya devam eder. Eğer anne-baba çocuğun davranışları karşısında kışkırtıldığını hissederse, sen patronun kim olduğunu bilmiyorsun düşüncesini aklından geçirirse çocuk olumsuz davranışları gücün kendisinde kalmasını amaçlamak için yapıyor demektir.
Anne-baba çocuğun kendilerinden daha güçlü olduğunu kanıtlamaya çalıştığı davranışları karşısında onun da gücüne saygı duyması, fakat evdeki liderin kendileri olduğunu hatırlatan tepkiler vermesi ve çatışma yaşamaktan kaçınmaları, çocuğun anlatmak istediklerini dinlemeye çalışmaları bu duruma yardımcı olabilir.
Anne-babası tarafından incindiğini, reddedildiğini, kimsenin kendisini sevmediğini, istemediğini düşünen çocuk, davranışlarıyla öç alarak önem kazanmayı amaçlayacaktır. Anne-babanın çocuğun davranışı karşısında duydukları öfkeye incinmişlik de eşlik ediyorsa, çocuğunun terbiyesiz, saygısız olduğunu düşünüyor ve kendilerini bu çocuk bana/bize bunları nasıl yapar diye sorarken buluyorlarsa, bir de üstüne üstlük çocuğun davranışıyla baş edemediklerini hissedip ağlıyorlarsa çocuk öç almayı amaçlamaktadır.
Anne-baba çocuğun öç alma amacıyla sergilediği davranışları karşısında incinseler bile incindiklerini belli etmezlerse, tam tersine zaman ayırarak çocuğu sevdiklerini ve önemsediklerini belirten ifadeler kullanırlarsa çocuğa yardımcı olacaklardır.
Kendisinden beklediği başarıyı gösterecek kapasitesi olmayan, bu sebeple de ebeveynleri tarafından sürekli eleştirilen çocuklar, yetersiz görünme amacını güderler. Bu çocuklar aynı zamanda başarısız olduklarına inanırlar, başarmak için bir çaba göstermezler ve yönlendirilmeden bir şey yapmazlar. Eğer anne-baba kendilerini yetersiz, tükenmiş, çaresiz ve umutsuz hissediyorlarsa çocuk yetersiz görünmeyi amaçlıyor demektir.
Yetersizliği amaçlayan çocuğa en iyi yardım sabırlı davranmaktır, çünkü çocuğun yetersizlik sebebiyle zedelenen benlik algısının onarılması zaman alacaktır. Ayrıca çocuğun kapasitesine uygun, başarılı olabileceği alanlara yöneltilmesi de önemlidir.
Çocuğun sergilediği olumsuz davranışları hangi amaçla yapıyorsa anne-baba o duyguyu yaşar. Davranışın anne-babaya yaşattığı duygu, anne-babanın çocuğun amacını anlamalarına ve ona göre önlemler almalarına, yol haritası belirlemelerine, uygun tepkiler vermelerine, çatışma yaşamamalarına, çocuğun amacına ulaşma yolunu kapamalarına ve çocukla daha anlamlı ilişki kurmalarına sebep olacaktır.
Kamer Figen Ürgüplü
Uzman Psikolojik Danışman
Kaynakça
Çocukla İletişim, Nilüfer Voltan Acar.
No products in the cart.