Bir çocuğun sağlıklı ruhsal gelişimi için arkadaşlık ilişkileri oldukça önem taşımaktadır. İyi arkadaşlık ilişkileri; sosyal becerileri geliştirir, çocuğun sorumluluk almasını sağlar ve onu bulunduğu topluluk içerisinde daha kabul görür hale getirir. Bebeklik döneminde birbirlerine dokunarak, gülümseyerek başlayan arkadaşlık ilişkileri, okul öncesi döneme ve ardından da okul çağına doğru ilerledikçe gelişimsel dönemlere paralellik göstererek farklı şekillerde gelişmeye başlar. Bu dönemdeki öğrenme sürecinde arkadaşlar ile oyuncak paylaşma, oyun kurma öğrenilir ve zaman zaman arkadaşlar aralarında yaşanan anlaşmazlıkların görülmesi olağandır.
Okul öncesi dönemde çocuklar kendi cinslerinden olan akranlar ile oynamayı tercih edebilir, daha sonraki dönemde yani okul çağında ise bu istek daha da belirginleşir. Kız çocukları kız arkadaşlarıyla, erkek çocukları da erkek arkadaşları ile grup halinde oynarlar. Erkek gruplarının daha geniş, daha hareketli oyunlara yönelik olduğu, bununla beraber kız gruplarının daha çok konuşmaya, paylaşmaya dayalı olduğunu gözlemlenebilir. Her iki arkadaş grubunda da güven, sadakat ve bağlılık önemlidir. Bir arkadaş grubunda olmak önemlidir ve bu yüzden de grup kurallarına uymaları gerektiğini düşünürler, kuralları daha da benimser hale gelirler. Grup yapısını bozan davranışlar görüldüğünde arkadaşlık ilişkilerinde sorunlar yaşanmaya başlar. Oyuna kabul edilmeme, grubun dışında bırakılma çocukların yaşadıkları durumlardan yaygın olanlarıdır. Genel olarak arkadaşlık ilişkileri; sosyal yaşamın, başkalarıyla ilişkinin küçük bir modeli olduğu için çocuklar arkadaşları ile yaşadıkları sorunlardan oldukça fazla etkilenebilir ve yaşadıkları problemleri anne babalarına oldukça önemseyerek anlatırlar.
ANNE BABALAR ARKADAŞ İLİŞKİLERİ KONUSUNDA NELER YAPABİLİR?
Çocukluk ve yetişkinlik dönemindeki arkadaşlık ölçütleri farklıdır. Bu yüzden ebeveynler çocuklara arkadaşlık ilişkilerindeki sorunları çözme konusunda yardım ederken bu farklı dönemlerde zorluk çekebilirler. Anlatılan sorunlar, yaşanılanlar, oyunlar, kurallar önceki dönemlerdeki gibi olmayabilir. Çocuklar olayları, ilişkileri giderek farklı algılarlar ve kendi algıladıkları gibi yansıtabilirler. Bu gibi bir durumda yaşanan kaygıyı daha da arttırmadan sakin kalarak ilişkileri daha iyi hale getirmek için yöntemler uygulanabilir. Ebeveyninin yaşadığı endişeyi bir çocuk rahatlıkla anlayabilir ve bu durum, sorunun çocuğun zihninde daha da büyümesine neden olur. Öncelikle yaşanan sorunu anlattırıp durum tespiti yapmak başlangıç için uygun bir adım olabilir. Bunu yaparken mümkün olduğu kadar tarafsızca çocuğun yaptığı olumlu davranışları takdir etmek ve hatalı davranışları da doğru bir dille söylemek önemlidir.
Ebeveynlerin arkadaşları sık eleştirmesi ve çocuğu arkadaş seçiminde özgür bırakmaması da yaşanan sorunları attıran ve çok doğru olmayan bir tutumdur. Bundan dolayı aşırı eleştirici tutumlardansa daha anlaşılabilecek basitlikte arkadaş seçimi temalı tavsiyeler vermenin uygun olacağı söylenebilir. Arkadaşlarla yapılan etkinliklere, oyunlara katı sınırlar koymak da çocuğun ilişkilerine olumsuz etki yapabilir. Unutulmaması gereken en önemli noktalardan biri, çocuğun arkadaşlık ilişkilerindeki sorunların nedenlerini birlikte bulmaya çalışmanın doğru olacağıdır. Yaşanılan sorunda hangi çocuğun haklı ya da haksız olduğunu bulmaya çalışmaktansa sorunun nedenini ve bir daha benzer bir olayın tekrarlanmasının önüne geçecek çözüme götürecek bilgileri bulmaya çalışmak daha sağlıklı ilişkileri besler.
Bütün bunların yanında evdeki kuralların ve sınır kavramının net olması da çocuğun arkadaşlık ilişkilerini olumlu etkileyecektir. Evinde ebeveynlerinden kararlı bir tavır gören bir çocuk, arkadaşları ile olan ilişkide de bunu uygulayabilir ve kendisini daha tarafsız değerlendirebilir. Yaptığı hataları daha kolay kabullenebilir ve çözümünü kendisini üretebilir. İlişkilerde önemsenmeni gereken değerler hakkında doğru bilgilendirme yapmak da çocuklara ilişkilerinde yardımcı olabilecek bir yoldur.
Emel Ulukaya
No products in the cart.